روش‌های مراقبت از دندان کودکان کدامند؟ انجام چه اقداماتی می‌تواند به حفظ سلامت دندان کودکان کمک کند؟ بهداشت دهان و دندان یا به عبارتی حفظ سلامت دندان‌ها در دوران کودکی بر عهده والدین است. در واقع این والدین هستند که باید از دندان‌های کودک خود مراقبت کنند. مراقبت از دندان کودکان مواردی مانند آموزش مسواک زدن، کشیدن نخ دندان، عدم مصرف مواد قندی و تمیز کردن دندان‌ها از بدو رویش دندان را شامل می‌شود. در ادامه قصد داریم به بررسی پاسخ این پرسش بپردازیم که چگونه از دندان‌های کودکان مراقبت کنیم؟ با ما همراه باشید.
اهمیت مراقبت از دندان کودکان
مراقبت از دندان‌های کودکان برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها، داشتن یک لبخند زیبا، افزایش اعتماد به نفس و موارد مشابه از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. تمیز کردن دندان‌ها برای جلوگیری از پوسیدگی از زمان شیرخوارگی ضروری است. چرا که باقی ماندن شیر بر روی سطح دندان و شیارهای دندان زمینه را برای رشد باکتری به خوبی فراهم می‌کند.بنابراین امروزه با تکنیک های به روز مانند فیشور سیلانت دندان کودکان با پرکردن شیارهای دندان از رشد باکتری ها جلوگیری می کنند
همچنین هرچه اصول مراقبتی مربوط به دندان زودتر به کودکان آموزش داده شوند، کودک برای انجام دادن آنها اشتیاق و علاقه بیشتری از خود نشان خواهد داد. داشتن دندان‌های سالم جویدن مواد غذایی و خوراکی را نیز برای کودکان آسان می‌کند. بنابراین می‌توان گفت دندان‌های سالم بر روی رشد و تغذیه کودک نیز موثر هستند.
اصول مراقبت از دندان کودکان
اصول مراقبتی برای محافظت از دندان‌های کودکان از زمان رویش دندان‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد. به طور معمول رویش دندان‌های کودکان در سن 4 تا 7 ماهگی آغاز می‌شود. بدیهی است که در این سن نمی‌توان از مسواک یا نخ دندان برای تمیز کردن دندان‌ها استفاده کرد. برای کودکان زیر سه سال تمیز کردن دندان‌ها با گاز استریل و مسواک انگشتی کفایت می‌کند.
اما برای کودکان با سن بالاتر از سه سال شیوه‌های مراقبتی مختلفی برای محافظت از دندان‌ها در نظر گرفته می‌شود. در کودکان با سن 3 الی 5 سال استفاده از مسواک‌های مخصوص و خمیر دندان حاوی فلوراید برای تمیز کردن دندان‌ها ضروری است. برای کودکان بالای 5 سال آموزش نحوه مسواک زدن و کشیدن نخ دندان با نظارت والدین اهمیت پیدا می‌کند. روزانه دوبار مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید و کشیدن نخ دندان به طور مداوم می‌تواند از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری کند.
علاوه بر مسواک زدن ،مراجعه به دندانپزشک در فواصل زمانی منظم نیز برای تشخیص پوسیدگی دندان‌ها و درمان به موقع بسیار حائز اهمیت است زیرا امروز ه با استفاده از روش های تخصصی مثل فلوراید تراپی کودکان می توانند از پوسیدگی جلوگیری کنند. زیرا این روش با تقویت کردن روکش دندان از پوسیدگی جلوگیری می کند. بنابراین بهتر است 6 ماه پس از رویش اولین دندان‌های کودک بهترین زمان مراجعه به دندانپزشک جهت معاینه کردن دندان‌ها است.
نکات مربوط به مراقبت از دندان کودکان
برخلاف تصور بسیاری از والدین مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به تنهایی نمی‌تواند در حفظ سلامت دندان‌ها و جلوگیری از ایجاد پوسیدگی کمک کند . در صورتی که که تنها مسواک زدن و یا نخ دندان کشیدن این مشکل را برطرف نمی کند امروزه کودکان نیاز به اموزش دارند انها بایستی با نکاتی در این زمینه اشنا شوند که خوشبختانه متخصصین دندان کودکان در سراسر ایران مانند دندان پزشک کودکان در تهران با اموزش و استفاده از تکنیک های به روز می توانند از اسیب های احتمال بعدی به دندان کودکان جلوگیری کنند. در ادامه به نکات مراقبتی اشاره می‌کنیم که توجه به آنها در حفظ سلامت دندان‌ها نقش دارد. برخی از این نکات عبارتند از:
انتخاب مسواک مناسب
انتخاب یک مسواک مناسب با ویژگی‌های استاندارد احتمال پوسیدگی دندان‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. مسواک کودکان باید نرم و لطیف باشد. برای جذابیت بیشتر و جلب توجه کودکان بهتر است یک مسواک با رنگ مورد علاقه او تهیه کنید.
| نکته مراقبتی | توضیحات |
|---|---|
| انتخاب مسواک مناسب | مسواک نرم و لطیف با رنگ مورد علاقه کودک |
| خمیر دندان مناسب | خمیر دندان مخصوص کودکان با طعم دلخواه |
| محدودیت مصرف قند | کاهش مصرف شیرینی، آدامس و سایر مواد قندی |
| کشیدن نخ دندان | آموزش نحوه صحیح استفاده از نخ دندان برای پاکسازی ذرات غذا |
| مسواک زدن منظم | دو بار در روز، قبل از خواب و صبحانه، هر بار حداقل 2 دقیقه |
| تغذیه مناسب | مصرف ویتامین D، ویتامین C و کلسیم برای تقویت دندان‌ها |
| استفاده از دهانشویه | دهانشویه حاوی فلوراید برای محافظت از دندان‌ها و تمیز کردن زبان و لثه |
| تعویض مسواک | هر 6 ماه یکبار برای حفظ کارایی مسواک |
مسواک زدن منظم
برای مسواک زدن یک زمان مشخص کنید. به طور معمول قبل از خوابیدن و قبل از صرف صبحانه بهترین زمان برای مسواک زدن است. هر بار مسواک زدن باید حداقل 2 دقیقه طول بکشد.
خمیر دندان مناسب:
علاوه‌بر مسواک خرید خمیر دندان مناسب کودکان نیز اهمیت دارد. انتخاب خمیر دندان با طعم مورد علاقه کودک می‌تواند او را برای مسواک زدن ترغیب کند.
محدودیت مصرف مواد حاوی قند:
مصرف بیش از حد مواد حاوی قند اعم از انواع شیرینی، آدامس و غیره برای دندان‌ها بسیار مضر است. بنابراین اگر کودک شما به خوراکی‌های شیرین علاقه دارد باید مصرف آنها را به حداقل برسانید.کشیدن نخ دندان: فرایند استفاده از نخ دندان را به کودک خود آموزش دهید. چرا که ذرات غذایی باقیمانده در لابه‌لای دندان‌ها تنها با کشیدن نخ دندان خارج می‌شوند.
تغذیه مناسب
رژیم غذایی مناسب نقش بسیار مهمی در سلامت دندان‌ها ایفا می‌کند. ویتامین دی، ویتامین سی و کلسیم از جمله مواد ضروری برای سلامت دندان‌ها به شمار می‌روند.استفاده از دهانشویه: دهانشویه حاوی فلوراید با ایجاد یک لایه محافظ بر روی دندان‌های کودک می‌تواند سلامت دندان‌ها را حفظ کند. دهانشویه علاوه‌بر دندان‌ها به تمیز شدن زبان و لثه نیز کمک می‌کند
تعویض مسواک هر 6 ماه یکبار:
مسواک‌ها پس از گذشت حدود 6 ماه کارایی مناسب خود را از دست می‌دهند. به همین علت جایگزین کردن آنها با یک مسواک جدید برای تمیز کردن بهتر دندان‌ها بسیار ضروری است.البته لازم به ذکر است که انتخاب یک مسواک مناسب بسیار حائز اهمیت است که در سایت centralcoastorthodontics.com.au و در مقاله مسواک زدن – کودکان به این نکته اشاره شده است:
Choose a toothbrush that is designed for children. It should have a small head and soft bristles.When choosing the right toothpaste,remember:
for children 0–18 months of age – use only water, no toothpaste
from 18 months until the child turns six years old – use a small pea-sized amount of low fluoride children’s toothpaste (check on the pa
from six years of age – use a pea-sized amount of standard fluoride toothpaste
Tip : Fruit-flavoured toothpastes have become popular in recent years. Non-mint flavours are fine but always make sure toothpaste contains fluoride as this is the key ingredient that protects teeth against tooth decayمسواکی را انتخاب کنید که برای کودکان طراحی شده باشد. باید سر کوچک و موهای نرم داشته باشد. هنگام انتخاب خمیر دندان مناسب، به یاد داشته باشید:
برای کودکان 0 تا 18 ماهه – فقط از آب و بدون خمیر دندان استفاده کنید
از 18 ماهگی تا شش سالگی کودک – از مقدار کمی خمیر دندان کودکان کم فلوراید به اندازه یک نخود استفاده کنید (بسته را بررسی کنید)
از شش سالگی – از خمیر دندان استاندارد فلورایددار به اندازه یک نخود استفاده کنید.
نکته: خمیردندان هایی با طعم میوه در سال های اخیر رایج شده اند. طعم‌های غیر نعنایی خوب هستند، اما همیشه مطمئن شوید که خمیردندان حاوی فلوراید است، زیرا این عنصر کلیدی است که از دندان‌ها در برابر پوسیدگی محافظت می‌کند.
آموزش صحیح مسواک زدن برای کودکان
برای اینکه کودکان دندان‌های سالمی داشته باشند باید شیوه درست مسواک زدن را به کودکان خود آموزش دهید. مراحل آموزش صحیح مسواک زدن برای کودکان به شرح زیر است:
دست کودک خود را بگیرید تا کودک مسواک را به درستی بر روی دندان حرکت دهد.
حرکت دست کودک را به خوبی کنترل کنید. مسواک زدن با فشار زیاد یا حرکت دادن مسواک به اطراف دهان می‌تواند به دندان‌های کودک آسیب برساند.
مسواک زدن را در جلوی آینه انجام دهید. با استفاده از آینه کودک می‌تواند حرکات مسواک زدن را به ذهن بسپارد.
از کودک خود بخواهید که خمیر دندان را به خارج از دهان هدایت کند. چرا که بسیاری از کودکان ممکن است به دلیل کنجکاوی مقداری از خمیر دندان را قورت دهند.
پس از مسواک زدن، مسواک را به خوبی با آب شستشو دهید. کودک باید نحوه شستشو مسواک را نیز آموزش ببیند.
نتیجه گیری
توجه به بهداشت دهان و دندان کودکان نقش بسیار مهمی بر روی رشد و سلامت آنها دارد. همانطور که متوجه شدیدمراقبت از دندان کودکان نیازمند توجه به اصول و نکات مختلف است. برای اینکه کودک شما دندان‌های سالمی داشته باشد، مراقبت از دندان کودکان باید از دوران نوزادی آغاز شود. مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، محدودیت مصرف مواد حاوی قند و مراجعه منظم به دندانپزشک جهت معاینه دوره‌ای مواردی هستند که در حفظ سلامت دندان‌های کودکان نقش دارند.
دکتر علیرضا حیدری، متخصص دندانپزشکی کودکان و نوجوانان، با سال‌ها تجربه و دانش تخصصی، با استفاده از جدیدترین تکنیک‌ها و تجهیزات، به تشخیص و درمان مشکلات دندانی کودکان و نوجوانان می‌پردازند و به والدین نیز آموزش‌های لازم در خصوص بهداشت دهان و دندان فرزندانشان را ارائه می‌دهند.
